GMK Röportajlar’ın 39’uncusunu, font tasarımı ağırlıklı işleriyle bilinen üyemiz Taner Ardalı’yla gerçekleştirdik. 2014’ten bu yana GMK üyesi olan Ardalı, çalışmalarını TAF Studio bünyesinde sürdürüyor. Çalışmalarıyla bugüne dek Grafik Tasarım Sergisi de dahil olmak üzere yazı karakteri alanında birçok ödül kazanmış Ardalı’yla grafik ortamına ilişkin erken deneyimlerinden güncel işlerine, font tasarımı alanındaki telif sorunları başta olmak üzere mesleğin güncel meseleleri ve geleceğine dair bir sohbet gerçekleştirdik.

Grafik tasarımcı olmaya nasıl karar verdiniz? Bize serüveninizden bahseder misiniz?
Ortaokuldaydım ve grafikerlik diye bir mesleğin var olduğunu öğrenmiştim. Çocukluktan beri resimler ve efektli yazılar çizen biri olarak grafik tasarımcı olabilme ihtimalinin beni heyecanlandırdığını hatırlıyorum. Spesifik olarak grafik tasarıma dair ilk kıvılcım buydu sanırım. Öncesi de var tabii ama şimdiki ben’e ne kadar etkisi olmuştur bilmem. 3-4 yaşlarında babamla birlikte karanlık odada fotoğraf yıkadığımızı hatırlıyorum; bu arada babam fotoğrafçı değil, hobi olarak profesyonel düzeyde fotoğrafçılıkla ilgileniyordu. Çocukluğumdan beri bilime meraklıyımdır, o zamanlar bulduğum merceklerle basit teleskop ve mikroskoplar yapardım. Bu sebeplerle fotoğrafçılık bilgim iyidir. Bugün fotoğrafçı olsaydım çocukluğumdan ve liseden kendime çok iyi bir geçmiş hikâyesi yaratabilirdim. Ağabeyim de çok iyi resim çizerdi ama bu alana yönelmedi. Resimle buluşmamda onun rolü büyüktür sanırım. O çizerdi, ben taklit eder ya da üstünden geçerdim. Anadolu Meslek Lisesi’nde Grafik diye bir bölüm vardı, şimdi Tasarım Teknolojisi olmuş. Ortaokuldan sonra notlarımın da süper olmaması neticesinde tüm oklar Grafik bölümünü gösterdi. Öğretmenlerimin çoğu Gazi Resim mezunu, idealist hocalardı. Henüz lisedeyken sanatın farklı dallarından önemli kazanımlarım oldu. Resim, fotoğrafçılık, baskı ve grafik tasarım alanlarında iyi eğitim aldık. Ajansla ilk tanışmam da lise stajında oldu. İzmir'de iki yerel ajansta staj yaptım. Grafik tasarımcılar tanıdım, mesleğin neye benzediğini ilk orada gördüm. 
Lisansımı ise Eskişehir Anadolu Üniversitesi GSF Grafik Bölümü’nde tamamladım. Fontlara dair algı kapılarım da son sınıfta, proje dersinde açıldı. Fontlar diye bir tasarım dünyası vardı ve salt formdan ibaretti. Çok ilgimi çekmişti, o dönemlerdeki tüm fontları tanıyıp detaylarını incelerdim. Halihazırda formların duyguları üzerine çalışmalarım vardı. Tüm merakımı ve tasarım bilgimi kullanabileceğim harika bir alan keşfetmiştim. Ben keşfettim ama yolu hocalarım gösterdi, onlara sonsuz teşekkürler. Bitirme projesi olarak font tasarımı yapmaya karar verdim. Kurbağa embriyosu formundan ilham aldığım ilk fontum Embrio'yu tasarladım. Sonradan Iogen adını alan ve 2010’da Linotype kütüphanesine kabul edilmemi sağlayan ilk işimdir. Mezuniyet sonrası 4-5 yıl kadar İstanbul'da Leo Burnett, Alametifarika ve Grey gibi ajanslarda sanat yönetmenliği de yaptım. Bugünse kurduğum Taf Stüdyo bünyesinde fontlar geliştirmekle beraber kurumsal markalara font tasarımı hizmeti de veriyorum.

Çinili Hamam, font tasarımı, 2023

 

İletişim tasarımında ilgi duyduğunuz/çalıştığınız spesifik bir alan var mı?  
Diller, alfabeler, yazı sanatı.
 
Sizce bir tasarımcının tasarım anlayışı ile müşterinin beklentileri veya kararları arasında nasıl bir denge olmalı?
Dengeden bahsediyorsak arada bir kişi daha olmalı. Müşterinin karşısına doğru tasarımcıyı, yani doğru tarzı koyacak bir kişi. Müşterinin aklındakini iyi okuyup ona ihtiyacı olanı verebilecek tasarımcıyı bulmak bir çözüm olabilir. Aksi hâlde tasarımcılar potansiyellerini ortaya koyamadığı işler çıkarabiliyor.

GittiGidiyor, font tasarımı, 2021

Bugüne dek yaptığınız işler arasında sizin için en önemli olanlar hangileri?
Kişisel fontlarımdan Santral'in yeri başkadır. İşi öğrenmem ve okulla profesyonel hayat arasında köprü olan Embrio-Iogen de önemlidir benim için. Ondan çok şey öğrendim. 
 
Bugüne dek sizi en fazla etkileyen tasarım hangisi ve neden?
Soru karşısında zihnimde canlanan tek bir tasarım yok. Üniversite zamanlarımda font tasarımcısı Hans Reichel'dan oldukça etkilenmiştim. Hem font hem de ilginç formlarda müzik enstrümanları yapan bir tasarımcıydı. Font tasarımlarındaki yenilikçi ve cesur yaklaşımları bana hâlâ etkileyici geliyor. Miles Newlyn'in Spirit'ini, Seb Lester’in hem fontlarını hem kaligrafilerini çok severdim. Ve tabii ki, stüdyomda arkamda asılı Ampersand'ın yaratıcısı Cyrus Highsmith'in tipografi, resim ve baskı çalışmaları beni etkilemiştir.

Santral, font tasarımı, 2016

Yaşadığınız şehrin tasarımlarınızı etkilediğini düşünüyor musunuz?
Bilemiyorum. Ben İstanbul'da yaşıyorum ama nadiren mahallemden dışarı çıkıyorum. Etkisi vardır elbet, ama yaşadığın şehir kadar gördüğün şehirlerin de etkisi olduğunu düşünüyorum.
 
Bugüne dek işlerinizde telif sorunlarıyla karşılaştınız mı? Tasarım alanında dikkatinizi çeken ya da öncelikli gördüğünüz benzeri sorunlar nelerdir?
Evet, teliflerle ilgili sorunlar yaşandı, çözüldü. Font alanında telif sorunu olmazsa olmaz. Bu konuda konuşulacak çok şey var. Grafik tasarım alanında da benzer sorunlar devam ediyor. Maalesef tasarım sektörü düşük fiyatlanan sektörlerden. İşimizi severek yapmamız düşük fiyata çalışabileceğimiz anlamına gelmemeli. İyi kazandığını düşünüp itiraz edenler olacaktır, fakat farklı sektörleri tanıdıkça fikirleri değişecek. Özetle, tasarım sektörüne öncelikle itibar kazandırmalıyız diye düşünüyorum. 

MacFit, font tasarımı, 2022

İletişim tasarımı alanındaki güncel işleri takip ediyor musunuz? İlgiyle takip ettiğiniz tasarımcılar/projeler var mı?
Eskiden takip ederdim, daha çok fırsatım olurdu. Şimdilerde boş vaktim olmuyor, boş vakti boşluk olarak değerlendiriyorum. Takiplerimi sadece Instagram ve Behance üzerinden sağlıyorum.
 
Size göre iyi tasarım nedir?
Genel bir tabirle, fonksiyon ihtiyacı karşılar, estetik ise ruhumuzu besler. Bu kavramların aynı noktada buluşması kendiliğinden olmaz. İyi tasarım bu kavramların buluştuğu noktadır bence.

Antikor, font tasarımı, 2020

 
Son dönemde üzerinde çalıştığınız yeni projeleriniz var mı?
Evet, son altı aydır üzerinde çalıştığım heyecanlı bir proje var. Ticari bir marka için kurumsal font çalışıyorum. Uzun zamandır üzerinde çalıştığım bir font daha var. Yeni ve alternatif bir karakter girişimi diyebilirim. Yeni bir yapı olduğundan çözmem gereken çok fazla segment var. Henüz ilk ağırlığını tamamlama aşamasındayım.  
 
Tasarım dışında uğraştığınız alan(lar) var mı?
Bir buçuk yıldır Felemenkçe öğreniyorum. Epey ilerlettim. Bunun dışında Hattat Fatih Yıldız'dan bir süredir Arapça kaligrafi, sülüs dersi alıyorum. Sporu düzenli yapmaya gayret ediyorum, bir yaştan sonra sürekli bilgisayar başında oturmak sakıncalı.

Sahibinden.com, font tasarımı, 2024

 Ne zamandır GMK üyesisiniz? GMK’nın çalışmaları hakkında ne düşünüyorsunuz?
Sanırım 2014’ten bu yana GMK üyesiyim. Mesleki itibarımızı kazanmamızda büyük rol oynayan GMK'yı her zaman büyük bir değer olarak gördüm. Sergi ve etkinlikleriyle tasarımcılar arasında bir aidiyet duygusu yaratması çok kıymetli. Geçmişte ve bugün bu yapının devamlılığı için emek veren tüm kurul üyelerine içten teşekkürlerimi sunuyorum. 

InfoRiver, font tasarımı, 2022

Mesleğinizin geleceği hakkında ne düşünüyorsunuz?
Açıkçası bir bilinmezlik hissediyorum. Geleceğin mesleği olacağını da sanmıyorum. Gelişmelerin hızına bakılırsa mesleki bir dönüşüm olacağını görebiliriz, fakat detayları kestirmek zor.
 
Günümüzde teknolojinin grafik tasarıma etkileri üzerine ne düşünüyorsunuz?
Tasarım teknolojilerinden bahsediyorsak, gelişen teknolojiye kaygıyla yaklaşmamızın bir anlamı yok. Bu bize bir şey katmaz. Yaratıcılık ve sanatın kaynağının da, tüketicisinin de insan olduğuna inanıyorum. Dolayısıyla teknolojinin maharetleri benim yaratmam ve üretmeme engel değil. Benden daha iyi yapsa da.

Mecellem, font tasarımı, 2023

Grafik tasarımın toplum üzerindeki etkisi ve tasarımcının sorumlulukları hakkında ne düşünüyorsunuz?
Grafik tasarım, toplum üzerinde etkisi olabilecek önemli bir iletişim türü. Fakat tasarımcı bunun ne kadarında söz sahibi? Tasarımla mesajı değiştirebilir miyiz? Açıkçası sosyal sorumluluk içeren bir çalışma yapmıyorsak bu konuyu grafik tasarımcıyla pek ilişkilendiremiyorum. Tasarım sektörü bugün ticaretin hizmetinde. Dolayısıyla yapabileceğimiz en sorumluca davranış, atıklarımız sebebiyle oluşacak çevresel hasarı küçültmek ve anlaşılır tasarımlarla üreten ile tüketen arasındaki iletişimsel sürtünmeyi azaltmak olur.
 
Bugünkü siz, mesleğinin henüz başındaki size ne söyler?
İki şey söyler: İç kaynaklarının farkına var ve hayatta sevdiğin şeyleri önceliklendir.