GMK Röportajlar #32: Mahmut Kalyoncu

GMK Röportajlar’ın 32’ncisini üyemiz Mahmut Kalyoncu’yla gerçekleştirdik.

Yazar Admin, 25.06.2024
Okuma süresi

GMK Röportajlar’ın 32’ncisini üyemiz Mahmut Kalyoncu’ya ayırdık. 2017’den beri GMK üyesi olan Kalyoncu, hareketli grafik tasarım alanında çalışıyor. Hareketli görüntü tasarımcısı olarak dahil olduğu birçok proje, Grafik Tasarım Sergisi'nden Kristal Elma ve Ed Awards'a kadar pek çok yurtiçi ve uluslararası yarışmada ödüller kazandı. Bunlar arasında 2021’de Vahşi Şeyler dizisinin jenerik tasarımıyla kazandığı 40. Grafik Tasarım Sergisi En İyi Hareketli Grafik Tasarım Ödülü, 2022’de Typografische Case Video işiyle Avrupa Tasarım Ödülleri Hareketli Grafik Tasarım kategorisinde kazandığı Bronz Ödül ve uluslararası çapta ses getiren Mastercard kampanyası yer alıyor. Grafik tasarımın, tıpkı mimari gibi toplumun estetik algısına etki eden bir disiplin olduğunu ifade eden, “neşesini cebinden çıkaran işler bence iyi tasarımdır” diyen Kalyoncu'yla tasarım pratiği ve mesleğin geleceğine dair bir sohbet gerçekleştirdik. *

mahmutkalyoncu_kapak.jpg (1.01 MB)

Grafik tasarımcı olmaya nasıl karar verdiniz? Bize serüveninizden bahseder misiniz?
Lise zamanlarımda fotoğrafçı asistanı olarak çalışmaya başladım. Yaklaşık üç yıl boyunca ağırlıklı moda fotoğrafı olmak üzere mimari fotoğraf ve ürün fotoğrafı setlerinde asistanlık yaptım. Bu süreçte, gelecekte yaratıcı sektörlerde çalışmak istediğime karar verdim. Aklımda reklam yazarlığı konusunda bir kariyer vardı ancak üniversite tercih döneminde tesadüfen FMV Işık Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Bölümü’nü ziyaret ettim. O dönem çalışma motivasyonum çok yüksekti ve okuldaki çalışma ortamını görünce hocaların da desteğini alarak rahatça üretebileceğim bir eğitim dönemi geçirebileceğimi hissettim. Tasarımın, yazarlığa göre daha çok oyun alanı sunduğunu keşfettim ve görsel iletişim tasarımı bölümüne kaydoldum. Tasarımcı olma yolcuğum da resmen başlamış oldu.

Vahşi Şeyler - Jenerik Tasarımı, 2021
Hareketli Grafik Tasarım: Mahmut Kalyoncu
Sanat Yönetmeni-İllüstrasyon: Özge Güven

İletişim tasarımında ilgi duyduğunuz/çalıştığınız spesifik bir alan var mı?
Üniversitenin ilk yılında “Görsel İletişim Tasarımına Giriş” adında bir dersimiz vardı. Bu derste dört yıl boyunca alacağımız çeşitli derslerin hocaları o dersin konusunu ve profesyonel hayattaki çalışma prensiplerini anlatıyorlardı. Örneğin bir hafta Yurdaer Altıntaş (Işıklar içinde uyusun!) afiş tasarımı konusunu anlatırken bir diğer hafta Selçuk Öziş tipografiye değiniyordu. Bu süreçte hareketli grafik tasarım dersi hocam Cem Gül’ü dinledikten sonra bu alanı kendime çok uygun buldum. O zamandan sonra, öğrenciliğim boyunca diğer alanlarda da çok çalışmam, ama hareketli grafik tasarım konusunda yoğunlaşmam gerektiğine karar verdim. Üniversite döneminde yaptığım stajlarda ve mezuniyetimden bir yıl sonrasına kadar jr. art direktör olarak çalıştım. Ancak 2019’dan beri sadece hareketli grafik tasarım alanında çalışıyorum.

typografische.com - Teaser, 2022
Hareketli Grafik Tasarım: Mahmut Kalyoncu
Tasarım-Yazı Karakteri Tasarımı: Fatih Hardal

Sizce bir tasarımcının tasarım anlayışı ile müşterinin beklentileri veya kararları arasında nasıl bir denge olmalı?
Bence artık müşteriler rastgele bir grafik tasarımcı seçerek çalışmamalı. İhtiyaçlarına uygun bir tasarımcı araştırıp, onlarla portfolyolarını inceleyerek iletişime geçmeliler. Günümüzde iyi tasarımcı olarak nitelendirdiğimiz tasarımcıların çok belirgin birer tasarım anlayışı ve stili var. Elbette müşterilerin istekleri ve beklentileri önemli ancak müşteriler karakteristik bir tasarımcıyla anlaşmışlarsa arkalarına yaslanıp o tasarımcıyla çalışmanın keyfini çıkarmalılar. Müşteri birlikte çalıştığı tasarımcının potansiyelini ortaya çıkarmasını sağlayabilmeli. Ancak ne yazık ki müşteri sırf kendi egosunu tatmin edecek diye tasarımcıların çok tuhaf davranışlara, çok tuhaf revizyonlara veya çok tuhaf isteklere maruz kaldığına da epeyce şahit oldum.

Bugüne dek yaptığınız işler arasında sizin için en önemli olanlar hangileri?
Portfolyomda sevdiğim birçok iş var ancak farklı yönlerinden ötürü birkaç örnek verebilirim. Yazı karakteri tasarımcısı Fatih Hardal'ın font sitesi typografische.com için yaptığımız teaser’ı hazırlarken oldukça keyifli bir süreç geçirmiştik. Nitekim ortaya çıkan iş de bizi çok mutlu etti ve 2022 Avrupa Tasarım Ödülleri’nde (ED Awards) bronz ödül kazandırdı. Tasarımcı Özge Güven’le birlikte çalıştığımız Vahşi Şeyler dizisinin jenerik tasarımı, öğrenciliğimden beri yapmayı çok istediğim tarzda bir işti. Bu projeyle o yıl hem GMK’nın Grafik Tasarım Sergisi’nde En İyi Hareketli Grafik Tasarım ödülünü hem de 2D Animasyon kategorisinde Kristal Elma kazanmıştık. Bu, Özge Güven’le tanıştığımız ve birlikte yaptığımız ilk iş oldu ve sonrasında uzun zaman boyunca birlikte çokça projede çalıştık. 2021’de İstanbul’da oynanması planlanan UEFA Şampiyonlar Ligi Final Maçı için Grey4129’la birlikte çalıştığımız ve tüm Avrupa’da yayımlanmak üzere beş dilde hazırlanan Mastercard kampanya filmleri, çalıştığım en büyük proje olması yönünden benim için çok değerli. Bu iş, çok katmanlı onay mekanizmaları, çok çeşitli prosedürler ve kuralları bakımından oldukça zorlu bir projeydi. Bu seviyede bir işi başarıyla tamamlamak oldukça gurur verici. Tabii bu projede koca bir ekibin çalıştığını unutmamak lazım. Bu proje, KristalElma’dan New York Festivals’a kadar yurtiçinde ve yurtdışında takip edemediğim sayıda ödül kazandı. Son olarak, okulumuzun etkinliği Işık Tasarım Günleri için öğrenciyken yaptığım teaser, hâlâ beğendiğim bir iş. Öğrencilik zamanımda bu seviyede bir iş yapabilmiş olmaktan ötürü bu teaser’ı portfolyom için de önemli buluyorum.

Mastercard UEFA Şampiyonlar Ligi Final Filmi, 2021
Hareketli Grafik Tasarım: Mahmut Kalyoncu
Ajans: 4129Grey

Bugüne dek sizi en fazla etkileyen tasarım hangisi ve neden?
Benim için “en” demek biraz zor olabilir ancak öğrenciyken Noma Bar’ın tasarım dilini çok yaratıcı bulmuştum ve benim tasarım anlayışımı da şekillendirmişti. Negatif alan kullanımı ve sadelik içerisinde yaratıcı bağlamlar ortaya koyması beni heyecanlandırmıştı.

Yaşadığınız şehrin tasarımlarınızı etkilediğini düşünüyor musunuz?
Bir süredir İstanbul’dan uzakta, kırsal bir bölgede yaşıyorum. Burada led ekranların, billboard’ların ve raketlerin sayısı oldukça az. Dolayısıyla İstanbul’daki kadar mesaj ve görsel bombardımanı altında değilim. Genellikle yerel markaların tabelalarını, bir süt ürünleri kooperatifinin ambalaj ve logolarını görüyorum. Modern olmayan tasarımların da güzel olabileceğini anladım. Lokal alanlarda tasarım kültürü coğrafyanın etkisi altında gelişiyor. Bu durumun estetik zevkime kesinlikle etkisi olduğunu düşünüyorum ve daha berrak bir zihinle çalışıyorum. Ancak iş hayatındaki çevrem, birlikte iş yaptığım ajanslar, stüdyolar veya tasarımcılar ve onların müşterileri genellikle İstanbul’da olduğu için benim bu değişen estetik anlayışım işlerime henüz pek fazla yansımıyor.

Rings & Things: Agua de Oro The Comedy Cut - Jenerik Tasarımı, 2023
Yaratıcı Yönetmen-Hareketli Grafik Tasarım: Mahmut Kalyoncu
İllüstrasyon: Yaren Yavuz

Bugüne dek işlerinizde telif sorunlarıyla karşılaştınız mı? Tasarım alanında dikkatinizi çeken ya da öncelikli gördüğünüz benzeri sorunlar nelerdir?
Büyük ajanslar ve kurumsal markalar telif konusunda oldukça titizler. Ben bu konuda bir problem yaşamadım ve genellikle birlikte çalıştığım ajanslar olası bir telif sorununu önlemek amacıyla benden onay alarak süreci ilerlettiler.Ancak bunların yanında küçük ve orta ölçekli müşterilerde ve bazı bağımsız tasarımcılarda birtakım bilgisizliklere de şahit oldum. Bizler tasarımcılar olarak öncelikle birbirimize saygı duymalı, birbirimize karşı sorumluluk duygusu içerisinde olmalı ve haklarımızı korumalıyız. Müşterinin bilgisiz olması, bizi bulunduğumuz ortak paydadan ayırmamalı. Müşterilerimizi de bu süreçlerde doğru bilgilendirmeliyiz. Tasarımcı, bir başka tasarımcının font, stok görüntü, fotoğraf, illüstrasyon vb. ürününü lisanslamadan kullanmamalı. Bu şekilde yalnızca karşısındaki tasarımcıya değil mesleğine ve kendisine de zarar vermiş oluyor. Kısacası öncelikli olarak tasarımcı bu konuya bilinçli yaklaşmalı. Sonrasında müşterisini de doğru bilgilendirmeli.

BOOM by İbrahim Selim - Sezon 1 - Jenerik Tasarımı, 2021
Hareketli Grafik Tasarım: Mahmut Kalyoncu
Sanat Yönetmeni-Grafik Tasarım: Özge Güven

Boyner Grup - 8 Mart Dünya Kadınlar Günü Kampanyası, 2021
Hareketli Grafik Tasarım: Mahmut Kalyoncu
Ajans: Arthur İstanbul

İletişim tasarımı alanındaki güncel işleri takip ediyor musunuz? İlgiyle takip ettiğiniz tasarımcılar/projeler hangileri?
Türkiye’den birçok tasarımcıyı, ajansı, stüdyoyu yakından takip ediyorum ve tasarımcılarımızı oldukça başarılı buluyorum. Özgün tasarımlarıyla Geray Gençer’i, çarpıcılığıyla Özge Güven’i, cesur kampanyalarıyla Arthur İstanbul ekibini, esprili yaklaşımlarıyla Seda Yüksel’i, çok temiz yazı karakterleri ve sunumlarıyla Fatih Hardal’ı, yenilikçi yaklaşımlarıyla Emrah Doğru ve Ba’ndo ekibini, titiz tasarımları ve dil birlikteliğiyle Monroe Creative Studio’yu,tipografi kullanımlarıyla Informal Project’i, naif fikirleriyle Feyza Filiz’i, afişleriyle Önder Sakıp Dündar’ı, illüstrasyonlarıyla Dilara Akbal’ı beğenerek takip ediyorum. Yurtdışından ise Design Studio, Buff Motion, Verve, Ale Pixel, Illo.tv gibi ajansların ve Daseboogie, Javier Jaen, Jean Jullien gibi bağımsız tasarımcıların işlerini takip ediyorum.

Size göre iyi tasarım nedir?
Bakıldığı anda insanın yüzünde bir tebessüm yaratan, neşesini cebinden çıkaran işler bence iyi tasarımdır. Oldukça öznel bir yorum olsa da esprili yaklaşımları seviyorum. İyi tasarımı değerlendirirken tasarımcı gözüyle değil hedef kitle gözüyle değerlendirmeye çalışıyorum.

Magnum Animasyon, 2023
Hareketli Grafik Tasarım: Mahmut Kalyoncu
İllüstrasyon: Olgun Kaşıkçı

Magnum Yeni Yıl Animasyonu, 2023
Hareketli Grafik Tasarım: Mahmut Kalyoncu
İllüstrasyon: Olgun Kaşıkçı

Son dönemde üzerinde çalıştığınız yeni projeleriniz var mı?
Yıl içerisinde zamanımın çoğu gündelik diye nitelendirebileceğim türde işlerle geçiyor. Genellikle 3-4 iş portfolyoya girecek seviyede oluyor. Dolayısıyla, son dönemde çalıştığım bazı projeler var ancak şu an için kapsamlı ve çarpıcı düzeyde bir iş olduğunu söyleyemem.

Tasarım dışında uğraştığınız alan(lar) var mı?
Tasarım dışında, yaşadığım coğrafyanın tadını çıkarmak, yüzmek, kano yapmak, balık tutmak, futbol oynamak, bisiklete binmek gibi oldukça basit ama çok keyif aldığım birtakım düzensiz alışkanlıklarım var. Bunların yanında, başta Premiere League olmak üzere futbol maçları ve Formula 1 yarışlarını takip ediyorum. Haftada en azından iki maç izlediğim Premiere League’in branding’ine, seperatörlerine, grafiklerine her gördüğümde bir kez daha hayran kalıyorum. Bunun yanında forma tasarımlarını ve saha kenarındaki led ekranları da dikkatlice inceliyorum. Gerçek bir tasarım vitrini olduğunu düşünüyorum. Formula 1’de ise araba tasarımlarını ve sponsor giydirmelerini inceliyorum. Ayrıca markalar her hafta gittikleri şehre özel bir afiş tasarımı yayımlıyorlar. Sporu bu şekilde paket olarak takip etmek oldukça keyifli.

Bozcaada Caz Festivali, 2018
Hareketli Afiş Tasarımı: Mahmut Kalyoncu
Ajans: Monroe

Ne zamandır GMK üyesisiniz? GMK’nın çalışmaları hakkında ne düşünüyorsunuz?
2017’den beri GMK üyesiyim. Uzun bir süre boyunca GMK etkinliklerini çok sıkı takip ettim. Tasarımcılığımın ilk yıllarında birçok tasarımcıyla GMK’nın bu etkinlikleri sayesinde tanışma fırsatı buldum. Pandemiyle birlikte çevrimiçi düzenlenen etkinlikler sebebiyle araya mesafe girdi ve pandemi sonrası da bu etkinliklerin sayısı azaldı sanırım. Şimdilerde GMK’yı yine aktif görüyorum ama ben uzakta yaşadığım için etkinliklerine katılamıyorum hâliyle. Bunun haricinde sektörde çalışanların hakları konusunda net bir tepki göremediğimi söylemek isterim. Belki, bireysel tasarımcıların veya ajansların müşteriyle olan problemlerinde, telif sorunlarında birçok çözüm GMK tarafından üretilmiştir ancak çalışanların ekstra mesaileri, maaş ve yan hakları konusunda da net bir tavır görmeyi bekliyorum.

Mesleğinizin geleceği hakkında ne düşünüyorsunuz?
Mesleğimiz her şey ve her meslek gibi bir evrim sürecinde. Bu bir süreç olduğu için bir yere varıp orada durma söz konusu değil. Herkes kendi dönemi boyunca bir değişim sürecine şahit olacak. Bizler bu süreçte değişime pozitif yönde katkıda bulunmak için çalışacağız.

Günümüzde teknolojinin grafik tasarıma etkileri üzerine ne düşünüyorsunuz?
Teknolojik gelişmeler elbette grafik tasarım araçlarının gelişmesini sağlıyor, zaman kazandırıyor ve olanakları çoğaltıyor. Ancak fikirler her zaman olduğu gibi insani temellere dayanıyor. Teknoloji gelişiyor diye kendimizi beslemeyi bırakamayız. Yaratıcılığı yalnızca bilgisayar başında bulamayız.

Işık Tasarım Günleri - Teaser, 2018
Hareketli Grafik Tasarım: Mahmut Kalyoncu
Grafik Tasarım: Tunahan Pehlivan

Grafik tasarımın toplum üzerindeki etkisi ve tasarımcının sorumlulukları hakkında ne düşünüyorsunuz?
Grafik tasarım da tıpkı mimari gibi toplumun estetik algısına etki eden bir disiplindir. Özellikle büyük şehirlerde grafik tasarım, şehrin bir unsurudur. Dolayısıyla tasarım ürünü, verdiği mesajlarla topluma etki eder. Tasarımcının bu noktada mesajı doğru aktarmak gibi bir sorumluluğu vardır. Hedef kitlesiyle iletişimi kurabilecek yetkinliğe ulaşması için çaba göstermeli ve kendisini birçok yönden beslemelidir. Bu şekilde hedef kitlesinin kararlarında bir değişikliğe veya etkiye sebep verebilir.

Bugünkü siz, mesleğinin henüz başındaki size ne söyler?
Dene, hatalar yap, öğren, tadını çıkar.

*Röp. Behiye Aycan Erarslan (GMK Üyesi)