GMK Röportajlar’ın 28’incisini üyemiz Emirhan Akyüz’le gerçekleştirdik. Grafik tasarım ve görsel iletişim kapsamındaki birçok disiplinde çalıştığını ifade eden Akyüz, ağırlıklı olarak görsel kimlik tasarımı ve hareketli grafik alanlarında üretim yapıyor. Nihai işin yanı sıra tasarım sürecinin bizzat kendisine önem verdiğini, dolayısıyla işleri arasında önemli, değerli vb. hiyerarşiler kurmaktansa hepsini kendi dünyasının bir parçası kıldığını belirten tasarımcı, Monroe Creative Studio’daki 10 yıllık bir tasarım yönetmenliği deneyiminin ardından çalışmalarına bağımsız olarak devam ediyor. Tasarımcı, 41. Grafik Tasarım Sergisi’nde (2022), Imece Summit Geleceğe Etki Raporu işiyle En İyi Faaliyet Raporu Tasarımı Ödülü, 40. Grafik Tasarım Sergisi’nde SoPP işiyle En İyi Web sitesi Tasarımı Ödülü ve Bergama Tiyatro Festivali afişiyle Hareketli Afiş kategorisinde Başarı Ödülü kazandı. 2009’dan bu yana GMK üyesi olan Emirhan Akyüz’le tasarım pratiği ve mesleğin geleceğine dair kapsamlı bir sohbet gerçekleştirdik.*

Grafik tasarımcı olmaya nasıl karar verdiniz? Bize serüveninizden bahseder misiniz? 

Tasarımcı olmaya karar verdiğim bir anı hatırlamıyorum. Fakat beni tasarımcı olmaya götüren süreci bölümler halinde anlatabilirim:

Meraklı bir ağabey, oyuncu bir baba, çalışkan bir anneyle birlikte büyüdüm. Ağabeyim sürekli çizer ve bilgisayar oyunlarının kodlarıyla uğraşırdı. Babam resim, karikatür ve çizgi roman çiziminde yetenekli biriydi. Annemin ise basılı iletişim ve grafik tasarım alanında bir şirketi vardı. 

Özellikle ses kayıt cihazı, video, oyun konsolları gibi tüm dijital aletlerle oynayıp, kayıtlar planlayıp bunları biriktirmeyi severdim. Yazılı metinleri ses kayıt cihazına aktarırdım. Video görüntüleriyle video-kolaj denemeleri yaparken teknoloji ilerledikçe fotoğraf manipülasyonlarına da başladım.

On üç yaşlarında annemin şirketinin matbu işlerini yapmak ve yeni bir bilgisayar sahibi olmak için basılı bir logoyu dijital ortama aktarmayı başardım. Yeni bir bilgisayarla şirketin tüm basılı işlere yardımcı olacaktım, fakat bilgisayar şevkinin altında aslında merak saldığım simülasyon oyunlarını keşfetmek vardı. Dolayısıyla hem basılı işlere yardım edip matbaa baskı takibini yapıyor hem de yeni bilgisayarımla oyunumun başında saatlerimi harcıyordum. Baskı teknikleriyle uğraşmaya o zamanlar işin mutfağında ufak tefek şeyler tasarlayarak başladım. Uzun yıllar matbaalarda çalıştım. Bir gün serigrafi baskı tekniğiyle tanışınca bu dünyayı daha çok merak ettim. 

Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Resim Bölümü’ne okuyan ağabeyimin tavsiyesiyle aynı okulun grafik bölümüne girdim. İkinci sınıfa geldiğimde de tasarım dünyasına nihai girişimi yapmış oldum.

_{Every Other Day: Pink Error, afiş tasarımı, 2019.}

_{Every Other Day: Happy Bitter, afiş tasarımı, 2019.}

_{Monroe Defter, yeni yıl için defter tasarımları, 2022.}

<sub>Monroe Defter, yeni yıl için defter tasarımı, 2022.

Monroe Defter, yeni yıl için defter tasarımı, 2022.</sub>

İletişim tasarımında ilgi duyduğunuz/çalıştığınız spesifik bir alan var mı?

Temelde grafik tasarım ve görsel iletişim kapsamındaki birçok disiplinde çalışıyorum. Özellikle görsel kimlik tasarımı ve hareketli grafik (motion graphic) de odaklandığım başlıca alanlar. Bu iki alanda hem yaratıcı hem de iletişim odaklı projelerde çalışmayı seviyorum. Anlamı derinleştirerek ve zengin bir görsel iletişim kurarak, izleyiciye farklı bir perspektif sunacak yollar üzerine kafa yoruyorum. Öğrenme yeteneklerini geliştirme, etkileşim ve deneyim yaratma konusunda keşfedilecek iki araç olarak yapay zekâ ve yaratıcı kodlama (creative coding) gibi teknoloji odaklı alanlara da ilgi duyuyorum. 

_{Bergama Tiyatro Festivali, logo tasarımı, 2018.}

_{Bergama Tiyatro Festivali, logo tasarımı, 2018.}

_{Bergama Tiyatro Festivali, afiş tasarımları, 2018.}

_{Bergama Tiyatro Festivali, afiş tasarımları, 2018.}

_{Bergama Tiyatro Festivali, afiş tasarımları, 2018.}

<sub>Bergama Tiyatro Festivali, açıkhava grafik tasarımı, 2018.

Bergama Tiyatro Festivali, etkinlik afişi tasarımları, 2018.</sub>

Bugüne dek yaptığınız işler arasında sizin için en önemli olanlar hangileri? 

Her proje, benim için benzersiz bir hikâye ve kimliği temsil ediyor ve bu bana tasarımın gücünü hissettiriyor. Yaptığım işlerin hiçbirini “en önemli” ya da “en değerli” olarak sınıflandırmıyorum. İşin iyi olmaması ya da tam olarak beklentiyi karşılayamaması durumunda bile benim için o iş değerli olabiliyor. Tasarım süreçleri, benim için özel ve önemli, çünkü her biri kendi dünyamın bir parçası haline geliyor, hayatımın bir kesitini temsil ediyor ve her biri kendi hikâyesini taşıyor. Bu yüzden tüm yaptığım işler eşit değerde benim için. Fakat çalışma sırasındaki heyecanımı unutamadığım bir tanesi Devlet Çoksesli Korosu için gerçekleştirdiğim görsel kimlik tasarımı diyebilirim. Monroe ekibiyle beraber Türkiye Devlet Çoksesli Korosu’nun (Turkish State Choir) marka kimliğini yeni baştan tasarladım. Güncel nesle hitap edecek şekilde, koro deneyiminin doğasını, bir araya gelmenin ve müziğin duygusal gücünü görselleştirmeyi amaçladığım bir kimlik oluşturdum. 


_{Devlet Çoksesli Korosu, sembol tasarımı, 2022.}

<sub>Devlet Çoksesli Korosu, logo tasarımı, 2022.

Devlet Çoksesli Korosu, afiş tasarımları, 2022.</sub>

_{Devlet Çoksesli Korosu, görsel kimlik tasarımı, 2022.}

Shigeo Fukuda’nın Victory (Zafer) afişi, hayat görüşüme yön vermiştir. Savaşın kazananı olmayacağını basit ve derin bir mesajla vermesi çok etkileyici gelmiştir bana. Burada Fukuda, şiddetin şiddet uygulayanın bizzat kendisi için de bir tehdit olduğunu iletirken tasarımına da ironik biçimde “Zafer” adını vermiştir. Bu afiş, karma felsefesi gibi derin anlamlarla bağlantı kurarak düşünmeyi sağlayan güçlü bir ifade taşıyor.

Yaşadığınız şehrin tasarımlarınızı etkilediğini düşünüyor musunuz?

Yaşadığım şehrin tüm hayatıma etkisi var, dolayısıyla işlerimi de etkiliyor. Tasarlanan her şey, o sürecin içindeki duygular ve ilham kaynaklarının bir ahengidir, yaşadığım şehrin de bu iki kritik noktaya etkisini hissediyorum. Atmosfer, mimari özellikler ve kültürel dinamikler, fikirlerim ve tasarımlarımın şekillenmesinde önemli bir role sahip. Öte yandan şehir, işimi şekillendiren sayısız etken arasında küçük bir yer kaplıyor. Ben daha ziyade tasarımların yaşadığımız şehre etkisi üzerine düşünüyorum. Çünkü esas olarak, örneğin kültürel bir etkinliği haber veren bir afişin, bulunduğu şehirde, sokakta yan yana asılı haliyle nasıl bir etki bırakacağı ya da ekrandaki hareketli bir görüntünün izleyiciyle iletişimi üzerine çalışıyorum.


_{Babylon, etkinlik afişi tasarımları, 2019.}

_{Babylon, etkinlik afişi tasarımları, 2019.}

Bugüne dek işlerinizde telif sorunlarıyla karşılaştınız mı? Tasarım alanında dikkatinizi çeken ya da öncelikli gördüğünüz benzeri sorunlar nelerdir?

Telif sorunuyla karşılaşmadım. Telif haklarının yaratıcılığı teşvik ettiğini ve sektörümüze değer kattığını düşünüyorum. Tasarım sürecinde teknolojinin de ilerlemesiyle ve yaygınlaşmasıyla referans ve ilham görsellerine daha fazla başvuruluyor, bu da telif sorunlarıyla karşılaşma olasılığı artırıyor. Öte yandan,

aşırı sıkı telif hakları, tasarım süreçlerini daha az esnek hale de getirebiliyor. Katı biçimde uygulandığında yaratıcılığı ve işbirliğini sınırlayabiliyor. Bu nedenle, bu konuda bir denge gözetmek ve yaratma özgürlüğüne ket vurmamak önemli. Aşırı sıkı oluşu, kimi zaman, özellikle çabuk değişen veya gelişen projelerde, tasarımın hızlı bir şekilde oluşturulmasını veya yeniden şekillendirilmesini de zorlaştırabilir.

GMK'nın bu konuda bilinçlendirme çalışmalarını artırması, tasarımcılara rehberlik etmesi ve iletişim kurması sektördeki profesyonellere bu konuda daha sağlam bir temel sunabilir. Tasarımcılar olarak bu konuda bilinçlenip sorumlu davranarak telif sorunlarının önüne geçebiliriz.

_{Istanbul Comics&Arts Festival, afiş tasarımı, 2019.}

_{Istanbul Comics&Arts Festival, afiş tasarımları, 2019.}

İletişim tasarımı alanındaki güncel işleri takip ediyor musunuz? İlgiyle takip ettiğiniz tasarımcılar/projeler var mı?

Genelde dünyadaki güncel işleri takip etmeye çalışıyorum, ancak bunu her zaman aynı ilgi ve istikrar ile yapabildiğimi söyleyemem.

Size göre iyi tasarım nedir?

İyi tasarlanmış iş, iletişimini net kurabilen, derin ve doğru duyguya sahip olandır. Daha ayrıntılı ifade etmek gerekirse, yüzeyden değil derinlikli, Zizek’e atıfla “yamuk” bir bakışla tasarlanan, yeni ve özgün fikirlere sahip olan diye ekleyebilirim.

<sub>Bergama Tiyatro Festivali, afiş tasarımı, 2021.

Bergama Tiyatro Festivali, afiş tasarımları, 2021.</sub>

Son dönemde üzerinde çalıştığınız yeni projeleriniz var mı?

Şu an bir vegan restoran ve aynı zamanda bir spor kulübünün görsel kimlik tasarımları üzerine çalışıyorum.

Tasarım dışında uğraştığınız alan(lar) var mı?

Perküsyon. Bir hobi olmasından ziyade ritim üzerine çalışmak bana farkındalık kazandıran bir uğraş diyebilirim. Mevcut anı fark etme ve içsel deneyimlere odaklanmam konusunda hatırlatıcı oluyor. 

Ne zamandır GMK üyesisiniz? GMK’nın çalışmaları hakkında ne düşünüyorsunuz? 

GMK'ya üyeliğim 2009 yılına dayanıyor. O günden bugüne GMK’nın çalışmalarını izlemekle beraber kimisine tasarımlarımla katkıda bulunma fırsatım da oldu. Bu anlamda bir gönül ortaklığım da olduğunu söylerim. GMK’nın, grafik tasarımın gelişimine katkıda bulunmak, tasarımcının haklarını korumak ve mesleğin değerini yükseltmek hedefiyle faaliyet gösteriyor olması bana mesleğim adına umut veriyor.

_{Deplike, görsel kimlik tasarımı, 2023.}

_{Deplike, afiş tasarımı, 2023.}

_{Deplike, afiş tasarımı, 2023.}

Mesleğinizin geleceği hakkında ne düşünüyorsunuz?

Tasarım alanında hem yıllardır süregelen deneyimim hem de dünyada iletişim ve estetik konusunda yaşanan değişimler sonucunda birçok değişiklik gözlemledim. Bugün, yapay zekâ gibi gelişkin teknolojiler, tasarım dünyasını biçimlendirmeye devam ediyor. Gelecekte tasarımcılar özgünlük, insan dokunuşu ve yaratıcılık kavramlarını yeniden tanımlayacaklar. Bu, gelecekte tasarlanacak bir afişin, şu anki anlayışımızın çok ötesinde bir deneyim sunacağı anlamına geliyor. O dönemdeki iletişimi ve estetiği anlamak, bugünkü entelektüel seviyemizle zorlayıcı olur herhalde. 

Günümüzde teknolojinin grafik tasarıma etkileri üzerine ne düşünüyorsunuz? 

Teknoloji iyi tasarım yapabilmenin ötesinde daha verimli olmayı sağlıyor. Düşünme kapasitesi ve estetik değerler üzerinde belirleyici bir etkisi var. Ayrıca görsel iletişim ile deneyim tasarımı gibi alanlar arasındaki bağlantılar giderek önem kazanıyor. Yaratıcılığı destekleyen araç ve kaynaklar daha etkili iletişim olanağı da sağlıyor. Aynı zamanda, teknoloji, görsel iletişimin hızını artırıyor ve etkileşimli deneyimlerin yaratılmasını sağlıyor. Bu bağlamda, teknoloji, tasarımcılar için hem yeni olanaklar hem de yeni öğrenme gereksinimleri sunuyor. Tabii dijital yorgunluk ve dikkat dağıtıcı faktörleri de yanında getirerek…

_{Idea Bakery, görsel kimlik tasarımı, 2020.}

_{Idea Bakery, görsel kimlik tasarımı, 2020.}

Grafik tasarımın toplum üzerindeki etkisi ve tasarımcının sorumlulukları hakkında ne düşünüyorsunuz?

İyi tasarlanmış iletişim, toplumsal değişimleri olumlu bir şekilde etkileyebilir ve toplumun bilinçli ve sorumlu bir şekilde hareket etmesine katkıda bulunabilir. Şeffaflık, etik, sosyal sorumluluk, sürdürülebilirlik, toplumsal eşitlik gibi değerlerin sadece tasarımcılar tarafından değil, iletişim alanlarının tümünde gözetilmesi gerektiğini düşünüyorum.

Bugünkü siz, mesleğinin henüz başındaki size ne söyler?

Şerefe!