GMK Röportajlar’ın 26’ıncısını üyemiz Önder Sakıp Dündar’la gerçekleştirdik. Dündar’ın henüz ortaokul yıllarında, babasının tanıtım fotoğrafçılığı dükkânında başlayan görsel sanatlar ve tasarım serüveni, güzel sanatlar eğitiminin ardından çeşitli tasarım ve reklam ajanslarında devam etti. Şu an çalışmalarını bağımsız olarak sürdüren tasarımcı, kendi deyişiyle “iletişim kuran her türlü disiplinin tasarımıyla ilgili”. 2020'de gerçekleşen 38. Grafik Tasarım Sergisi’nde "Theatre Hours" için ürettiği dikkat çekici işlerle Hareketli Görüntü ve Kurumsal Kimlik Tasarımları ile Tanıtım Eşyası Üzeri Grafik Tasarım kategorilerinde En İyi Ödüllerini ve Emin Barın Logotayp Ödülü’nü kazandı. 2021'de gerçekleşen 40. sergide ise "The Exam" afişiyle En İyi Afiş Tasarımı, "Cyrano de Bergerac" afişiyle de İhap Hulusi Afiş Ödülü'nü kazandı. 2014’ten bu yana GMK üyesi olan Önder Sakıp Dündar’la profesyonel üretimi ve mesleğin geleceğine dair kapsamlı bir sohbet gerçekleştirdik.*

Grafik tasarımcı olmaya nasıl karar verdiniz? Bize serüveninizden bahseder misiniz?

Geniş planda bir salça fabrikası. Fabrikanın üstünde bembeyaz bulutlar. Bulutlar arasında teneke biber ve domates salçaları. Henüz ortaokuldayken yapmış olduğum bu billboard çalışmasına Gaziantep Havaalanı’ndan geçen çok fazla insan maruz kaldı. Amatör fotoğraf sanatçısı babamın Köy Hizmetleri’nden emekli olduktan sonra açtığı tanıtım fotoğrafçılığı dükkânında yapmış olduğum çıraklığın ilk ürünüydü. Babamın fotoğraf merakı sayesinde çocukluğum karanlık odada geçti. Fotoğraf ve fotoğrafı başkalaştırarak ona yeni anlamlar katabilme olasılığıyla erken yaşta tanışmış oldum. Pek de başarılı sayılmayacak lise ve üniversite yıllarından sonra bir şekilde güzel sanatlar fakültesinin yolunu bulabildim. Sonrasında profesyonel üretimim tasarım ve reklam ajanslarında devam etti. Şimdi ise çalışmalarıma bağımsız olarak devam ediyorum.

_{Sınırlar, Afiş tasarımı, 2023, Müşteri: Versus Tiyatro}

İletişim tasarımında ilgi duyduğunuz/çalıştığınız spesifik bir alan var mı?

İletişim kuran her türlü disiplinin tasarımıyla ilgiliyim ve tasarlamaya talibim.

Sizce tasarımcının tasarım anlayışı ile müşterinin beklentileri veya kararları arasında nasıl bir denge olmalı?

Müşteriler brief verirken ya da onlara sunulmuş bir çalışmayı değerlendirirken sorunu doğru ifade etmek yerine tasarımsal tariflerde bulunmak gibi temel bir hataya düşebiliyorlar. Bana kalırsa tasarımcının müşteriye doğru sorular sorması, sorunu tespit etmesi ve buradan kendi yaratıcı brief’ini çıkarması çok önemli. Müşteri-tasarımcı ilişkisinde sağlıklı bir denge kurmak için doğru soruların sorulması ve karşılıklı saygının gözetilmesi gerektiğine inanıyorum.

_{Taşın Hafızası Vardır/Stones Do Remember sergisi için afiş tasarımı, 2021, Müşteri: Ordu Taşbaşı Sanat Alanı}

_{The Exam, Afiş tasarımı, 2021, Müşteri: Shawkat Amin Korki}

Bugüne dek yaptığınız işler arasında sizin için en önemli olanlar hangileri?

Tasarım bağlamında her bir soru beni heyecanlandırıyor. Her projeye aynı gönül ve akılla başlıyorum ama sonuçları ve etkileri farklı olabiliyor. D&AD Ödülleri’nde Tipografi kategorisinde ‘Yellow Pencil’ alan “Theatre Hours” projesini, tasarım yaklaşımımı en iyi temsil eden iş olarak gösterebilirim. Disleksi problemimden ilham aldığım bu projede birbirinin rolünü yapan harflerin oluşturduğu oyuncu bir alfabe tasarladım. Bütün kimlik rol yapma üzerine kuruldu ve müşterinin de tam olarak istediği buydu. Ama ne yazık ki pandemide kapanmak zorunda kaldılar. “Theatre Hours”un yaratıcısı olan Kumbaracı50 için yaptığım afiş tasarımlarını da görsel sanatçı arka planımı en iyi temsil eden işler olarak görüyorum.

_{Theatre Hours için afiş tasarımları, 2019}

Bugüne dek sizi en fazla etkileyen tasarım hangisi ve neden?

Tek bir tasarımdan bahsedemem. Etkilendiğim tasarımları saymakla bitiremem. Aslında bu sorunun cevabını sadece grafik tasarımla sınırlandırmak da doğru olmaz. Tüm duyularımla tükettiğim ve etkilendiğim eserlerle karşılaşıyorum. Yaratıcılığımı beslemek için etkilenme frekanslarımı geniş tutmaya çalışıyorum.

_{Theatre Hours için logo, kimlik ve tanıtım eşyası tasarımları, 2019}

Yaşadığınız şehrin tasarımlarınızı etkilediğini düşünüyor musunuz?

Daha çok tasarımlarımızın yaşadığımız şehri etkilemesiyle ilgileniyorum. Şehrin fonksiyonelliği ve estetiğinde tasarımcıların rolü çok büyük.

Bugüne dek işlerinizde telif sorunlarıyla karşılaştınız mı? Tasarım alanında dikkatinizi çeken ya da öncelikli gördüğünüz benzeri sorunlar nelerdir?

Şimdiye kadar herhangi bir telif sorunuyla karşılaşmadım. Bu tarz sorunlarla pek bir tecrübem de olmadı.

_{Biraz Eksik Yaz Gecesi Biraz Fazla Rüyası, Afiş tasarımı, 2022, Müşteri: Kumbaracı50}

_{Demiryolu Hikâyecileri, Afiş tasarımı, 2022, Müşteri: Kumbaracı50}

<sub>Muamma, Afiş tasarımı, 2021, Müşteri: Kumbaracı50

Cyrano de Bergerac, Afiş tasarımı, 2021, Müşteri: Kumbaracı50</sub>

İletişim tasarımı alanındaki güncel işleri takip ediyor musunuz? İlgiyle takip ettiğiniz tasarımcılar/projeler var mı?

Öğrencilik yıllarımdan beri Pentagram, KesselsKramer ve bir çok AGI üyesi bookmark’ımın başında yer alıyor. Mehmet Ali Türkmen, Javier Jaén, Sarah Illenberger, Özge Güven gibi isimleri bir sonraki işlerini heyecanla beklediğim tasarımcılar olarak sayabilirim.

Size göre iyi tasarım nedir?

Doğru iletişim ve duygusal bağ kuran, güçlü bir fikir üzerine inşa edilmiş, zamane formlardan etkilenmemiş, zamansız ve taze duran işler gördüğümde ‘iyiymiş’ diyorum.

_{Evlilikten Sahneler/Scenes from a Marriage, Afiş tasarımları, 2021, Müşteri: Versus Tiyatro}

Son dönemde üzerinde çalıştığınız yeni projeleriniz var mı?

Aldığım siparişlerin yanı sıra sürekli üzerine kafa yorduğum kişisel projelerim var. Bazen bu projeler, gelen siparişlere de cevap olabiliyor. Masamın boş kaldığı bir an hatırlamıyorum.

Tasarım dışında uğraştığınız alan(lar) var mı?

Röportajın başında fotoğraf arka planımdan bahsetmiştim. Fotoğraf her zaman başvurduğum bir araç oldu. Hatta şu anda Hamburg’da yaşayan ve çalışmalarını hayranlıkla takip ettiğim eski dostum Öncü Gültekin ile birlikte “On&On” projesi üzerinde çalışıyoruz. “On&On” için, Öncü’nün imaj ve benim fikir üretme becerilerimizi birleştirdiğimiz, belgesel fotoğraftan beslenen, çağdaş biçim dilini sahiplenen ve yaratıcı konseptler geliştirip ürettiğimiz bir fotoğrafçı/sanatçı düo projesi diyebiliriz.

_{Filos, Ambalaj tasarımı, 2023, Müşteri: Filos}

Ne zamandır GMK üyesisiniz? GMK’nın çalışmaları hakkında ne düşünüyorsunuz?

Sanırım 2014 yılından beri GMK üyesiyim. Mesleğimizi iyileştirmek, haklarımızı korumak, iyi tasarımcılar yetiştirmek hepimizin görevi. GMK’nın da bu bağlamda bizi bir araya getirmesi çok önemli. GMK Kampüs etkinliklerini çok takdir ediyorum. Profesyonelleri öğrencilerle buluşturarak tecrübelerin paylaşılmasını sağlamak çok kıymetli.

_{Kum Taneleri, Afiş tasarımı, 2020, Müşteri: ProjectAS}

Mesleğinizin geleceği hakkında ne düşünüyorsunuz? Günümüzde teknolojinin grafik tasarıma etkileri üzerine ne düşünüyorsunuz?

Gelişen teknolojiyle birlikte kullandığımız araçlar ve mecralar değişiyor, aralarına yenileri ekleniyor. Mesleğimiz de buna bağlı olarak dönüşüyor. Gelecekte ne olacağını bilmiyorum, ama dönüşüm her zaman olduğu gibi devam edecek. Adapte olan oyunda kalır.

_{Velet Dj Set, Afiş tasarımı, 2015, Müşteri: Coop Datça}

Grafik tasarımın toplum üzerindeki etkisi ve tasarımcının sorumlulukları hakkında ne düşünüyorsunuz?

Bir marangozun, doktorun, aşçının toplum üzerindeki sorumluluğu ne kadar ise, tasarımcının da o kadar sorumluluğu olduğuna inanıyorum. Mesleğimiz ne olursa olsun, toplumsal sorunlara dikkat çekmek ve çözümler sunmak için mesleğimizi kullanmak bizi iyi yapar. Bireysel olarak sorumluluklarımızın bilincinde olmanın, tasarımcılara sorumluluk yüklemekten daha doğru olduğuna inanıyorum.

Bugünkü siz, mesleğinin henüz başındaki size ne söyler?

İyi uyu, sağlıklı beslen, spor yap.

* Röp. Behiye Aycan Erarslan (GMK Üyesi)