GMK Röportajlar’ın 20’ncisini üyemiz Erman Yılmaz’la gerçekleştirdik. 2019’da, 38. Grafik Tasarım Sergisi'nde Afiş Tasarımı kategorisinde En İyi Ödülü kazanan tasarımcı, 2020’de düzenlediğimiz “Afiş Tasarımı” temalı GMK Sunumlar etkinliğinin de konuğu olmuştu. Graphis 2020'de Kadıköy Mural Festivali işiyle Afiş kategorisinde Altın Ödül, Graphis 2021'de de biri GMK’nın 40. yılı için gerçekleştirdiği afişi olmak üzere iki işiyle Gümüş Ödül kazandı. İletişim tasarımında ilgi duyduğu başlıca alanın tipografi olduğunu ifade eden Erman Yılmaz, çalışmalarını, Gökçe Genç’le birlikte kurduğu tasarım stüdyosu Informal Project bünyesinde sürdürüyor. 2004-2012 arasındaki üç üniversite deneyiminin ardından grafik tasarım eğitimine yönelen tasarımcıyla profesyonel serüveni, gelecek projeleri ve mesleğin gidişatına dair kapsamlı bir sohbet gerçekleştirdik.*

GMK: Grafik tasarımcı olmaya nasıl karar verdiniz? Bize serüveninizden bahseder misiniz?

Erman Yılmaz: 14 yaşımda grafiti sanatı ile tanışmam tüm serüvenimin başlangıcı oldu. Öncesinde sadece okul defterinin sağına soluna harfler çizip boyutlandırırken grafitiyle birlikte bu başka bir ortama, bir mekâna taşınmış oldu. Grafitiyle birlikte, o dönemde içinde bulunduğum underground kültürün iletişim ihtiyaçlarına yönelik denemeler yaparken buldum kendimi. Albüm kapakları, konser afişleri, tişört tasarımları yapmaya başladım. Hepsi kendi dönemiyle ve hedef kitlesiyle anlamlandırılabilecek işlerdi. Eşzamanlı olarak eğitim sistemi içinde oradan oraya savurulmaya devam ediyordum. 2004-2012 arasında üç üniversite deneyimim oldu. Bunlardan ikisini ilgimi kaybettiğim için yarıda bıraktım, birinden ise zorlanarak mezun oldum. Grafik tasarımcı olmak istediğime karar verdiğim noktada eğitimini almam gerektiği için 2012’de Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nin sınavlarına girip Grafik Tasarım Bölümü’nü kazandım. İlk yıllardan itibaren anlatılan ve gösterilen şeylerin çoğuyla ilişki kurmakta zorlanıyordum ama kendi içimde yaşadığım bu gerilim ilgimi hep yüksek tuttu, merak ve öğrenme isteği yarattı. Zamanla anlamlandırmaya, ilişki kurmaya ve iş üretmeye başlayınca da grafik tasarımda kararlı olduğumu anladım.

_{Düşünme ve Görselleştirme Aracı Olarak Türkiye’de Mimari Maket, Kitap Tasarımı: Erman Yılmaz-Gökçe Genç, 2020} 

İletişim tasarımında ilgi duyduğunuz/çalıştığınız spesifik bir alan var mı?

İletişim dilinde tipografinin ana kahraman olduğu ifade biçimleri her zaman ilgimi çekti. Harflerin bilgi ve duygu aktarımları üzerine denemeler yapmaktan, harfi çağrıştıran “şeyler” tasarlamaktan hoşlanıyorum.

Sizce bir tasarımcının tasarım anlayışı ile müşterinin beklentileri veya kararları arasında nasıl bir denge olmalı?

Tasarımcı ile işveren arasında bir güven duygusu oluşması gerekiyor. İşveren, projenin içeriğini düşünerek bir tasarımcı ya da tasarımcılarla iletişime geçiyorsa, ödevini çalışmış ve tasarım anlayışına güvendiği tasarımcıya gitmiş demektir bence. Müşteri bir kurumsa, iletişim direktörleriyle iletişim hâlinde olmak da tasarımcı ile müşteri arasında bir denge yaratmayı çok kolaylaştırıyor.

_{Anafor Typeface, Afiş tasarımı, 2018}

Bugüne dek yaptığınız işler arasında sizin için en önemli olanlar hangileri?

Önem sıralaması yapamam sanırım, ama içerik, tasarım ve ürün sürecini yönettiğim Informal Type Foundry projesiyle fazlaca bağ kurduğumu söyleyebilirim. Elin vadettiği biçimsel dayatmalardan sıyrılmak adına, tasarımcı ilhamını (referansını) bulmak için nerelere bakabilir, farklı disiplinlerin dinamiklerini kendi kurduğu bağlamla nasıl konuşturabilir gibi birtakım sorular üzerine kurulu, ama cevaptan çok deneme alanı oluşturan bir proje.

_{Serkan Taycan'ın Müze Gazhane'deki "Kente Doğru" sergisi için iletişim kampanyası ve sergi grafikleri, Tasarım: Erman Yılmaz-Gökçe Genç, 2021}

Bugüne dek sizi en fazla etkileyen tasarım hangisi ve neden?

Tek bir tasarım söyleyemem ama farklı tasarım fikirlerinden etkilendiğimi söyleyebilirim. İkinci sınıf öğrencisiyken aldığım The Graphic Language of Neville Brody kitabında gördüklerim ve okuduklarım aklımı başımdan almıştı.

Yaşadığınız şehrin tasarımlarınızı etkilediğini düşünüyor musunuz?

Yaşadığım şehirden daha çok ülke ve kültürünün bir şekilde etkisi (ve baskısı) olduğunu hissediyorum. Şehri tüketme tercihimin kısıtlı olması beni daha çok zaman geçirdiğim internet, sosyal medya, müzik ve yayın platformlarına itiyor. Dijital ortamın sağladığı etkileşim, okuma, dinleme ve izleme eylemleri de tabii ki tasarıma bakışımı etkiliyor. Doğrudan  olmasa da dolaylı yoldan etkilediği söyleyebilirim.

_{Grafist21, Kitap tasarımı: Erman Yılmaz, Konsept: Erman Yılmaz-Sarp Sözdinler, 2019}

Bugüne dek işlerinizde telif sorunlarıyla karşılaştınız mı? Tasarım alanında dikkatinizi çeken ya da öncelikli gördüğünüz benzeri sorunlar nelerdir?

Informal Type’ın tüm font dosyaları bir şekilde internet ortamında yayılıyor. Mesleki sorumluluk duyan tasarımcılar lisanslı dosyaları satın alsalar da, ticari amaçlı olmayan projelerde talep edildiğinde ben de işlerimi karşılıksız paylaşabiliyorum. İzinsiz paylaşımlara iyi tarafından bakarsak, zaman ayırıp yapamadığınız tanıtımı yapmış oluyorlar. Fontları ticari bir kaygıyla üretmediğim için harekete geçme ihtiyacı duymadım şimdilik.

_{Caz Sahnesi, Albüm kapağı tasarımı, 2017}

İletişim tasarımı alanındaki güncel işleri takip ediyor musunuz? İlgiyle takip ettiğiniz tasarımcılar/projeler var mı?

Şu sıralar Zach Lieberman ve ekibinin projeleri teknoloji, sanat ve tasarım homojenliğinde süzüldüğü için ilgimi çekiyor. Tabii ki çağdaşlarımı da büyük bir keyifle takip ediyorum.

Size göre iyi tasarım nedir?

İyi tasarımın ne olduğu konusunda kendimle her zaman uzlaşamayacağımı bildiğimden, sadece sorunun sorulduğu tarihte ne düşündüğümü söyleyebilirim. Var olan ya da olabilecek problemlere cevap olabilen ya da başka bir soru sormaya olanak sağlayan, ama bunları yaparken de duyguları ıskalamayan özenli fikirler, öneriler, ürünler ve biçimler diyebilirim.

_{Boş Bir Oda Kendi Fonksiyonunu Yaratır, Afiş tasarımı: Gökçe Genç-Erman Yılmaz, 2019}

_{Kadıköy Mural Festivali, Afiş tasarımı, 2018}

_{Mural İstanbul, Afiş tasarımı, 2016}

Son dönemde üzerinde çalıştığınız yeni projeleriniz var mı?

Informal Type için iki yeni yazıyüzü çalışmamı sonlandırmak üzereyim. Onları tasarlama, yazınsal içeriklerini hazırlama ve çalışan bir font dosyası hâline getirme sürecine giriyorum. Ortağım Gökçe Genç’le birlikte kurduğumuz tasarım stüdyosu Informal Project’de ise bu aralar devam edem projelerimiz arasında: Mekânda Adalet Derneği ile çalıştığımız The:Place projesi; Hrant Dink Vakfı’nın desteklediği ve Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Derneği’nin ilk yayını olan Bir Bellek Yolculuğu’nun kitap tasarımı; Türkiye Tasarım Vakfı’nın Crafts from Anatolia, Design from Europe projesi ve son olarak SALT Beyoğlu’nda devam eden İpek Duben sergisi Ten, Beden, Ben’in iletişim çalışmaları yer alıyor.

_{Starting From Zero, Afiş tasarımı, 2018} 

_{Connections, Afiş tasarımı, 2019}

_{Osmanlı Topraklarında Kesişen Yaşamlar ve Matbaalar, Afiş tasarımı, 2019}

Tasarım dışında uğraştığınız alan(lar) var mı?

Tasarımdan çok uzaklaşamıyorum aslında. Uğraşılarım sadece mesleki alanımın içerisine sokmadığım ya da henüz sokamadığım şeyler üzerine oluyor. Bu aralar Processing (processing.org) üzerinden temel kodlamalarla ses ve görüntü birlikteliği denemeleri ilgimi çekiyor.

Ne zamandır GMK üyesisiniz? GMK’nın çalışmaları hakkında ne düşünüyorsunuz?

2015 yılında öğrenci üyeliğiyle GMK’ya katıldım. Mesleğime dair ilk ödülümü de o yıl GMK’dan aldım. Parçası olmaktan halen mutluyum. Mesleği tanıtma, farkındalık oluşturma ve bir amaç doğrultusunda insanları bir araya getirebilme gücü olan bir kuruluş.

Mesleğinizin geleceği hakkında ne düşünüyorsunuz?

Görsel iletişim, içinde bulunduğu çağın araç gereçlerinden, ifade ve düşünme biçimlerinden bağımsız ilerlemeyecektir bence. Hatta bazıları için bir adım ötesini tahayyül ederek var olmaya devam edecektir.

_{GMK Kırk Yaşında, Afiş tasarımı, 2019}

Günümüzde teknolojinin grafik tasarıma etkileri üzerine ne düşünüyorsunuz?

Görsel iletişim, deneyim ve etkileşim tasarımının el ele gittiği bir süreci yaşıyoruz ve yaşayacağız. Fikirlerin ifade ediliş şekli ve ortamı her dönemde belirgin bir öneme sahip olacaktır. Sanat alanında daha görünür olmaya başlayan yeni terimler, kavramlar ve ortamların görsel iletişime nasıl yansıyacağına da hep birlikte tanıklık edeceğiz.

_{Sınırları Geçerken, Katalog tasarımı, 2016}

Grafik tasarımın toplum üzerindeki etkisi ve tasarımcının sorumlulukları hakkında ne düşünüyorsunuz?

Grafik tasarımın topluma etkisi kadar toplumun da grafik tasarıma etkisi olduğunu düşünüyorum. Karşılıklı bir etkileşim içerisindeler. Sorumluluk konusunda ise tasarımcının içinde yaşadığı zamanın farkında olması ve zamana uygun değerler yaratması bir sorumluluk olabilir belki.

Bugünkü siz, mesleğinin henüz başındaki size ne söyler?

Meraklı olmaya devam et!

https://ermanyilmaz.com

https://informalproject.co

https://informaltype.com

*Röportaj: Behiye Aycan Erarslan (GMK Üyesi)