GMK Röportajlar’ın beşincisini üyemiz Hakan Irmak ile gerçekleştirdik. Hakan Irmak, Mardin merkezli Çivi Yaratıcı Fikirler’in kurucusu ve yaratıcı yönetmeni. Öte yandan  2016 yılında İstanbul’da kurulan, çağdaş sanat sergileri ve sanatçı kitapları odaklı Abitus Sanat Projeleri’nin de kurucu ortağı ve yaratıcı yönetmeni. 2010 yılından bu yana devam eden ve genel koordinatörlüğünü de üstlendiği Mardin Bienali’ni ise bugüne dek gerçekleştirdiği işler arasında ayrıcalıklı bir yere koyuyor. Hakan Irmak, sadece Türkiye değil dünya nezdinde de kültür mirası bir şehir olarak nitelendirilen Mardin’in, üretimleri için her zaman “ilham kaynağı” olduğunu belirtiyor. Kişisel bir girişim olarak filizlenen ve 2020’de Mardin’de açılmasını planladığı sanat merkezi ise tasarımcının kariyerinde, yaratıcı yönetmenliğiyle uluslararası organizasyon deneyimini bir araya getirdiği önemli bir durak olacağa benziyor.

GMK: Grafik tasarımcı olmaya ne zaman ve nasıl karar verdiniz? Bize serüveninizden bahseder misiniz?

Hakan Irmak: Okul yıllarımda resim yapmaya yeteneğim olduğunun farkındaydım ama felsefe okumak istiyordum. Üniversiteye hazırlanan hemen hemen tüm arkadaşlarımın çalışma odalarının bir duvarında, hedefledikleri bölümün adı yazılı olurdu. Ben de felsefe yazmıştım ama olmadı. 1996-97 yılları internetin Türkiye’de yeni yeni yaygınlaşmaya başladığı dönemlerdi. Benim de kendimi internete fazlasıyla kaptırdığım zamanlardı. Web sayfaları, banner tasarımları, onların nasıl yapıldığı merak ettiğim konulardı, bununla beraber “grafik tasarım” terimi ile sürekli karşılaşır olmuştum. Güzel Sanatlar Fakülteleri’nin bu konuda eğitim verdiğini, bunun için de yetenek sınavı ile hazırlanmak gerektiğini öğrendikten sonra üniversiteye yeniden hazırlık sürecim başladı. İlk tercihim Grafik Tasarım oldu ve 2002 yılında Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Bölümü’ne girdim, 2006’da da mezun oldum. Bölümü çok severek okudum, okul dışında tatil zamanlarında grafik tasarım ajanslarını gezdim, grafik tasarım atölyelerine ve söyleşilere katıldım, staj dönemlerimi de olabildiğince dolu geçirmeye gayret gösterdim. Hacettepe Üniversitesi GSF Grafik Tasarım Bölümü’nde reklam grafiği üzerine yüksek lisans programına özel öğrenci olarak kabul edildim. Mezun olduğum yıl Mardin’de reklam ajansımı kurdum ve bugün Çivi Yaratıcı Fikirler olarak çalışmalarıma devam ediyorum. 2015’te de İstanbul’da ajansımızın bir şubesini kurduk, artık profesyonel yaşantım Mardin-İstanbul hattında devam ediyor.

<sub>4. Mardin Bienali Afişi, 2018. 


Mardin Bienali Afişleri</sub>

_{1. Mardin Bienali Gazetesi, 2010}

GMK: İletişim tasarımında ilgi duyduğunuz ya da çalıştığınız belli bir alan var mı?

HI: İletişim tasarımında daha çok, Kurumsal kimlik, afiş tasarımı , kitap tasarımı benim başlıca ilgi ve uğraş alanım. Bunun dışında ajansta çalışma arkadaşlarımla grafik tasarımının diğer  alanlarında çalışmalar ve fikir alışverişleri yaparak motivasyonumuzu daha da arttırıyoruz.

_{Abidin Dino-Arif Dino, Sergi kataloğu, 2016.}

_{"Yan Yana" Sergi Kataloğu, 2017.}

_{"Bitmeyen Bir Yolculuk: Gide Gide Fikret Otyam" Sergi Kataloğu, 2016.}

_{Atelier Marvy, 2018.}

GMK: İşlerinizde tasarım anlayışınız ile müşterinin beklentileri veya kararları arasında nasıl bir denge kuruyorsunuz?

HI: Bu dengeyi kurmak benim için biraz zorlu bir süreç oldu; yaşadığım ve işimi kurup sürdürdüğüm şehirde çok büyük bir sabırla ve azimle grafik tasarım mesleğinin başlı başına bir uzmanlık alanı olduğunu anlatmaya gayret gösterdim. Mesleğimiz ben üniversitedeyken de yaşadığım coğrafyada çok bilinen bir meslek değildi ve hâlâ da çok iyi bilinmiyor ama zamanla daha iyi olacağına ve saygınlığının artacağına eminim. En büyük sorunu sadeleşme konusunda yaşadım. Ben tasarımda sadelikten yanayım ve müşterilerime de karmaşa ile sadelik arasındaki farkı sabırla anlatmaya çalışıyorum, örnekler sunuyorum ve bunun faydasını da gördüm. Uzun süreli müşterilerimle süreç içinde bir uyum ve güven ilişkisi yakaladık.

_{"Artuk Bey" afiş ve çanta tasarımı, 2016.}

GMK: Yaşadığınız şehirlerin tasarımlarınızı etkilediğini düşünüyor musunuz?

HI: Mardin sadece Türkiye için değil dünya için de çok değerli ve karakterli bir şehir bence. Mezopotamya gibi kadim topraklar üzerine kurulmuş ve birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Mardin’den ne kopabiliyorum ne de kopma niyetindeyim. Her gün başka bir sembol ve bir anlatıyla karşılaşıyorum ve bu bana daima ilham veriyor. Geçmişi, günümüz grafik tasarım anlayışı ile, özünden kopmadan modernleştirmek, benim için sürekli bir çaba. Bunu çok önemsiyorum.

<sub>Dünya Kadınlar Takım Satranç Şampiyonası afişi, 2011.


Foto Mardin sergi kataloğu, 2010.


Mardin Kültür Sanat Turizm Dergisi, 2015.</sub>

GMK: Bugüne dek yaptığınız işler arasında sizin için en önemli olanlar hangileri?

HI: Mardin Bienali ve Mardin Film Festivali. Öte yandan, Mardin odaklı kültür ve sanat etkinliklerinin, şehrin belleğine ve kültürel zenginliklerine yönelik kitaplar tasarlamak benim için çok önemli.

_{SineMardin 4. Uluslararası Mardin Fillm Festivali, 2009.}

GMK: Bugüne dek sizi en fazla etkileyen tasarım hangisi ve neden?

HI: Yossi Lemel’in işlerini öğrencilik dönemimden beri takip ederim. Yıllar önce Grafist 10’da gerçekleştirdiği atölyenin katılımcılarından biriydim. Lemel’in tek bir işi diyemem ama tasarım anlayışı bir bütün olarak beni etkiliyor. Kullandığı grafik dilini sarsıcı buluyorum ve güncelliğini her zaman koruduğunu düşünüyorum.

GMK: Aldığınız ödüllerin size nasıl katkıları oldu?

HI: Öğrencilik döneminde kolektif olarak katıldığımız yarışmalardan ödül aldıklarımız oldu. Fakat profesyonel yaşamımın en başından itibaren prensip olarak yarışmalara iş göndermiyorum. Ancak bir tasarımcı için aldığı ödüller veya işlerinin beğenilmesi şüphesiz kariyerini daha özgüvenli sürdürmesinde katkısı oluyordur diye düşünüyorum.

GMK: Size göre iyi tasarım nedir?

HI: Minimalist tasarımdır diyebilirim. Tasarım, gereksiz  süslemeden arınmış, hedef kitlesine ilk bakışta imgesi ile beraber mesajını verebiliyorsa, benim için iyi tasarımdır.

GMK: Bugüne dek işlerinizde telif sorunları yaşadınız mı? Tasarım alanında dikkatinizi çeken ya da öncelikli gördüğünüz benzeri sorunlar nelerdir?

HI: Telif sorunu yaşamadım, ajans olarak işveren ile her zaman sözleşme yapıyor ve işin çerçevesini daha başlamadan koyuyoruz. Elbette işlerimizin benzerleri ve taklitleri ile karşılaştığımız olmuştur. Telif sorunları sadece bizim mesleğimizde değil birçok meslek gurubunun ciddi sorunlarından, bu konuda yasal düzenlemeler ne kadar etkili bilemiyorum. Ama şahsen davalık olacak bir durum yaşamadım şimdiye kadar.

_{Cer Modern, 2010.}

_{m1886 Sanat Projeleri, 2012.}


GMK: İletişim tasarımı alanındaki güncel işleri takip ediyor musunuz? İlgiyle takip ettiğiniz tasarımcılar/işler var mı?

HI: Elbette, iletişim tasarımı alanında yapılan işleri, yeni jenerasyonun üretimlerini ilgiyle izliyorum ve bunun bir tasarımcı için gerekli olduğunu da düşünüyorum. Bu anlamda sosyal medya, tasarımcıların birbiriyle iletişimi ve etkileşimi için çok işlevsel bir mecra. Öte yandan, Bülent Erkmen ve Savaş Çekiç’in üretimleri de benim için hep merak ve ilgi konusu.

GMK: Tasarım dışında uğraştığınız alanlar var mı?

HI: Hem genel koordinatörü hem de danışma kurulu üyesi olarak 10 yıldır Mardin Bienali için çalışıyorum ve 2020’de gerçekleştireceğimiz 5. Mardin Bienali için hazırlıklarımız devam ediyor. Bunun yanı sıra İstanbul’da Abitus Sanat Projeleri olarak iki arkadaşımla birlikte çağdaş sanat sergileri ve sanatçı kitapları yapıyor, içerik yönetimi ve tasarım konularında da danışmanlık hizmeti veriyoruz.

_{Yakın Karadeniz Düzce, 2016.}

GMK: Şu an neler üzerinde çalışıyorsunuz? Yeni projeleriniz var mı?

HI: 5. Mardin Bienali’nin yanı sıra Mardin’de uzun zamandır üzerinde düşündüğüm bir sanat merkezi veya çağdaş sanat müzesi projem var. Bunun için eski bir Mardin evinin restorasyon çalışmalarını yürütüyorum. İçinde sergi salonu, kütüphane, sanatçı rezidans programları ve kafesinin bulunacağı bu mekânı  2020 yılı içerisinde açmayı hedeflemekteyim.

GMK: Ne zamandır GMK üyesisiniz? GMK’nın çalışmaları hakkında ne düşünüyorsunuz?

HI: 2014’te GMK üyesi oldum. Meslek kuruluşumuzun son birkaç yıl içerisinde yapmış olduğu söyleşiler, yayınlar, sergiler vs. mesleğimize ve mevcut tasarım ortamına çok katkıda bulunduğunu düşünüyorum. Grafik tasarımın bilinirliğini ve itibarını arttırma misyonunu da iyi bir şekilde sürdürüyor. Gerek öğrencileri mesleğin deneyimli insanlarıyla buluşturması, gerekse sosyal medya aracılığı ile birleştirici olma etkisi, haber ağını geliştirmesi çok yararlı ve önemli.

_{Loading Art Space, logo ve afiş tasarımı, 2017.}

GMK: Mesleğinizin geleceği hakkında ne düşünüyorsunuz?

HI: Grafik tasarım her zaman güncellenen, zaman ile beraber yol alan, birçok meslek grubuna doğrudan etki eden, yaşamın her alanında varlığını sürdüren ve sürdürmeye devam edecek bir meslek.

GMK: Bugünkü siz, mesleğinin henüz başındaki size ne söyler?

HI: Çok araştır, çok oku, çok çalış ve hep güncellen…◼︎

Röportaj: Eda Gündüz (GMK üyesi)